Het lukt professionals nog niet goed om gezinnen met een combinatie van ernstige en langdurige problemen op meerdere levensgebieden goed te helpen. Het gaat bijvoorbeeld om kinderen, jongeren en hun gezin met ernstige psychische- en gedragsproblemen, een onveilige thuissituatie en financiële problemen.

De problemen kunnen vaak niet opgelost worden door één hulpverlener of binnen één organisatie. Hierdoor zijn er veel verschillende hulpverleners betrokken bij de hulp, die vaak langs elkaar heen werken. Ook hebben deze gezinnen wisselende behoeften als het gaat om hulp en ondersteuning: soms is er zware specialistische hulp nodig, maar moet er ook aandacht zijn voor wat de gezinnen zelf kunnen, en waar bijvoorbeeld laagdrempelige ondersteuning dichtbij huis voldoende helpt.

Integrale specialistische teams als oplossing, maar wat werkt, en voor wie?

We weten dat het bieden van integrale hulp noodzakelijk is om deze gezinnen goed te helpen: tijdig passende en samenhangende hulp waarbij verschillende hulpverleners met elkaar én het gezin samenwerken. Hiervoor moet aandacht zijn voor alle gezinsleden en de levensgebieden waar problemen spelen.

Het is belangrijk dat professionals uit de specialistische hulp, de wijkteams en het sociaal domein goed met elkaar samenwerken. Om dit voor elkaar te krijgen ontstaan er op steeds meer plekken in het land teams die bestaan uit professionals vanuit verschillende specialistische jeugdhulporganisaties. De teams worden ook wel lokale integrale specialistische teams genoemd, en hebben als taak om dichtbij huis, passende en samenhangende ondersteuning te bieden aan gezinnen met ernstige en langdurige problemen op meerdere levensgebieden. We weten alleen nog niet goed hoe deze teams werken, of- en op welke manier de professionals uit deze teams gezinnen goed kunnen ondersteunen en voor wie deze teams bedoeld zijn.

Wat gaan we doen?

In dit project gaan we op zoek naar werkzame en belemmerende elementen van een integrale specialistische werkwijze. Dit doen we door ervaringen met vijf lokale integrale specialistischte teams (Katwijk, Alphen aan den Rijn, de regio Haaglanden en Midden Holland) vanuit diverse perspectieven te onderzoeken, vergelijken en verbinden.

Om de centrale doelstelling te bereiken werken we in dit project met de volgende deeldoelen:

Kennis verzamelen: vergroten, verdiepen en duiden van kennis over werkzame en belemmerende elementen van een lokale integrale specialistische werkwijze en eventuele verschillen tussen de regio’s.
Van en met elkaar leren en verbeteren door in leersessies met vertegenwoordigers uit de deelnemende regio’s de opgedane kennis uit te wisselen en hierop te reflecteren.
Ontwikkelen en delen van een werkwijzebeschrijving op basis van werkzame en belemmerende elementen van een integrale specialistische werkwijze voor (toekomstige) professionals, met aandacht voor lokale verschillen en diverse perspectieven.

Hoe we dit gaan doen

In dit project worden verschillende onderzoeksmethoden ingezet om zicht te krijgen op werkzame en belemmerende elementen voor professionals. We richten ons in dit onderzoek in eerste instantie op de professionals die werken met gezinnen met ernstige en langdurige problematiek op meerdere levensgebieden.

We willen (toekomstige) professionals versterken in hun manier van werken, waardoor zij beter in staat zijn om gezinnen te helpen en de hulpverlening voor ouders en jongeren verbeterd. Om dit te bereiken is het belangrijk om samen te werken met alle verschillende partijen: ouders en jongeren, onderzoekers, vertegenwoordigers van hogescholen, beleidsmakers vanuit verschillende gemeenten, professionals uit integrale specialistische teams en hun organisatie.

Het project bestaat uit drie fases, waarin we de volgende activiteiten uitvoeren:

Fase 1. De voorbereidingsfase. Hier bundelen bestaande kennis over werkzame en belemmerende elementen in integraal werken. Deze elementen vormen de basiskennis die we in de tweede fase in de praktijk gaan onderzoeken in de praktijk en verder gaan verdiepen.

Fase 2. De uitvoeringsfase. In deze fase observeert een lokale onderzoeker elke maand de casuïstiekbespreking van een van de deelnemende teams, om zo beter zicht te krijgen op werkzame en belemmerende elementen voor professionals. Dit zijn momenten waarop professionals met elkaar bespreken hoe trajecten verlopen en waar zij tegenaan lopen.

Daarnaast houden we interviews met ouders, jongeren, professionals en beleidsmakers om beter te begrijpen waarom iets wel of juist niet werkt. We registreren ook een aantal kenmerken van de doelgroep van de teams en vergelijken deze tussen de regio’s. Dat helpt ons om te begrijpen waarom iets op de ene plek wel werkt, en op de andere plek niet. In vier leersessies worden tussentijdse resultaten en ervaringen uitgewisseld en actiepunten opgesteld.

Fase 3. De afrondingsfase. Samen met de projectgroep verwerken we alle verzamelde informatie tot een aantal resultaten, zoals: een werkwijzebeschrijving voor (toekomstige) professionals, een factsheet met tips van ouders en jongeren voor professionals, en een themabijeenkomst waar vertegenwoordigers van verschillende organisaties en gemeenten aanwezig zijn.

Met wie we aan het project werken

Wat levert het project op?

In dit project verkrijgen we inzicht in werkzame en belemmerende elementen van integraal werken en stimuleren we kennisuitwisseling tussen regio’s. Op basis van de opgehaalde informatie ontwikkelen we een werkwijzebeschrijving voor (toekomstig) professionals, zodat zij de kwaliteit van de integrale specialistische werkwijze kunnen versterken en beter opgeleid worden.

Denk hierbij aan bepaalde kennis die professionals nodig hebben, op welke manier en met wie ze het beste kunnen samenwerken en wat gezinnen hierin belangrijk vinden. We verwachten dat professionals die beter in staat zijn om integraal specialistisch te werken, dus samenhangende en passende hulp op maat bieden, ook betere hulp bieden aan ouders en jongeren met ernstige en langdurige problemen op meerdere levensgebieden.