Steeds meer organisaties in de Jeugdgezondheidszorg maken gebruik van een triagewerkwijze bij basisschoolkinderen. In plaats van alle kinderen standaard uit te nodigen voor een contactmoment, worden in het triagemodel enkel nog de kinderen bij de jeugdarts of -verpleegkundige uitgenodigd bij wie een mogelijk ontwikkelings- of gezondheidsrisico is gesignaleerd. Deze manier van werken is veelbelovend, maar is nog niet goed onderbouwd en geüniformeerd. Iedere JGZ-organisatie bepaalt nu met eigen protocollen wanneer een kind in aanmerking komt om uitgenodigd te worden. Er was behoefte aan meer onderbouwing en eenheid in dit triageprotocol.

Doelstelling

Het doel van deze studie is het verbeteren van de signalering van gezondheids- en ontwikkelingsrisico’s bij basisschoolleerlingen door de JGZ door 1) een uniform triageprotocol te ontwikkelen 2) deze te onderzoeken op de kwaliteit van signalering en 3) de tevredenheid met het protocol in kaart te brengen bij ouders en JGZ-professionals.

Activiteiten en methoden

Ontwikkeling uniform triageprotocol

De beslisregels in het uniform triageprotocol zijn tot stand gekomen o.a. op basis van JGZ-richtlijnen en wetenschappelijke literatuur. Deze beslisregels zijn gebaseerd op gegevens van onder meer screeningen door de assistente (zoals lengte/gewicht) en gerapporteerde problemen door ouders met behulp van een gezondheidsvragenlijst. Het protocol omvat 25 gezondheidsthema’s. De precieze werkwijze en overwegingen bij het ontwikkelen van het uniform triageprotocol staan beschreven in een uitgebreid Achtergronddocument Uniform triageprotocol JGZ.

Kwaliteit van signalering en tevredenheid

Twee JGZ-organisaties hebben deelgenomen aan de dataverzameling. We includeerden 459 basisschoolkinderen die een uitnodiging kregen voor een JGZ contactmoment. We hebben gebruik gemaakt van oudergezondheidsvragenlijsten en DD-JGZ informatie. Na elke contactmoment registreerden de JGZ-professionals de bevindingen en geïndiceerde vervolgacties (onderzoek op indicatie, verwijzing). De validiteit van het protocol is bepaald (sensitiviteit, specificiteit) met bevindingen en vervolgacties als criteria.

De tevredenheid met het uniform triageprotocol is onderzocht; de antwoorden van 253 ouders op een vragenlijst zijn geanalyseerd en 8 JGZ-professionals zijn geïnterviewd.

Resultaten

Met het uniform triageprotocol kan goed onderscheid gemaakt worden tussen kinderen met en zonder risico’s. Het percentage kinderen dat terecht gesignaleerd wordt met het uniform triageprotocol (sensitiviteit) is 73% voor het criterium bevindingen. Ofwel 73% van de kinderen waarbij het protocol aangeeft dat er een risico is, wordt ook door de JGZ-professionals geïndiceerd met een bevinding. Het percentage kinderen dat terecht niet gesignaleerd wordt door het uniforme triageprotocol (specificiteit) is 62% voor het criterium bevindingen. Ofwel 62% van de kinderen waarbij het protocol aangeeft dat er geen risico is, wordt ook door de JGZ-professional geclassificeerd met ‘geen bevinding’. De sensitiviteit en specificiteit voor het criterium vervolgacties is respectievelijk 91% en 45%.

De professionals en ouders zijn tevreden met het uniform triageprotocol. Professionals vinden dat de beslisregels duidelijk zijn en dat de uitslag van het protocol overeenkomt met de eigen klinische blik.

Conclusie

Deze studie laat zien dat het ontwikkelde uniform triageprotocol een valide instrument is voor het signaleren van ontwikkelings- of gezondheidsrisico’s bij basisschoolkinderen door de JGZ. Weinig kinderen met gezondheidsrisico’s worden gemist. Ouders en JGZ-professionals zijn tevreden over het gebruik van het uniform triageprotocol. Deze studie geeft aanwijzingen dat implementatie van dit uniform triageprotocol in de JGZ de uitvoeringspraktijk kan versterken.

Producten

In dit project is een gezondheidsvragenlijst en een uniform triageprotocol ontwikkeld voor 5-6 en 9-11 jarigen. Een korte beschrijving van het project is te vinden in de factsheet. Meer gedetailleerde informatie is te vinden in het achtergronddocument.

Factsheet Uniform triageprotocol

Achtergronddocument Uniform triageprotocol JGZ

Gezondheidsvragenlijst JGZ 5-6jr

Gezondheidsvragenlijst JGZ 9-11jr

Uniform triageprotocol JGZ 5-6jr

Uniform triageprotocol JGZ 9-11jr