Mariska Klein Velderman, onderzoeker bij TNO, is voor het eerste kwartaal van 2022 aangesteld als kwartiermaker voor het Leernetwerk in oprichting Kind en complexe ouderrelatie. Een goede aanleiding voor een gesprek.

Aanleiding Leernetwerk Kind en complexe ouderrelatie in oprichting

Eind 2021 liep het landelijke programma Scheiden zonder Schade, een initiatief van de ministeries van Justitie & Veiligheid en Volksgezondheid, Welzijn & Sport, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en de Rechtspraak en af. Binnen dit programma gericht op het voorkomen van schade bij scheiding, waren twee regiolabs, een in Oost-Brabant en een in Den Haag. Binnen regiolab Den Haag werd een zodanige meerwaarde ervaren, dat de wens ontstond een vervolg te organiseren.

Mariska onderzoekt daarvoor binnen onze regio de mogelijkheden in de vorm van een nieuw Leernetwerk. De bedoeling is daarbij voort te bouwen op bestaande infrastructuren zoals die van SAMEN en bestaande groepen te verbinden. Binnen deze opdracht kijkt Mariska naar de behoeften en mogelijkheden die er zijn binnen onze regio aan een Leernetwerk Kind en complexe ouderrelatie.

Doel opdracht als kwartiermaker

Doel is in dit eerste kwartaal te komen tot een strategische agenda voor het Leernetwerk, voortvloeiend uit een analyse van de gesprekken die Mariska als kwartiermaker voert met relevante partijen. Daarbij gaat het in eerste instantie om onze regio, tegelijkertijd is het ook de wens informatie op te leveren over het oprichten van eenzelfde Leernetwerk in andere regio’s. “Dus wat zijn de randvoorwaarden, wie moeten betrokken worden?”

Wie worden betrokken

Uiteraard dienen binnen het Leernetwerk de verschillende perspectieven te worden vertegenwoordigd. Binnen SAMEN zijn dat gemeenten, gezinnen, onderzoekers, (toekomstig) praktijkprofessionals en docenten. Voor dit Leernetwerk kan daarbij gedacht worden aan het juridisch veld zoals de rechtspraak, advocatuur en mediators en de hulpverlening aan ouders en kinderen. “Daarover gaan we met elkaar het gesprek aan.”

Want niet alleen deze disciplines kunnen een rol hebben bij een scheiding. “Bij sommige thema’s is het heel duidelijk welke partijen daarin een rol hebben, dat is bij het thema scheiding anders. Het is veelal een juridisch maar ook een emotioneel vraagstuk en is tegelijkertijd van invloed op allerlei praktische zaken zoals huisvesting en de financiën”, aldus Mariska. Op dit moment is nog onduidelijk welke partijen daadwerkelijk onderdeel uit zullen maken van het Leernetwerk. Sommige aspecten die spelen bij een scheiding, zoals huisvesting en financiën, kunnen bijvoorbeeld ook input vormen voor bepaalde bijeenkomsten.

Mariska kennen we van

Vanuit SAMEN kun je Mariska kennen van verschillende onderzoeken binnen de JGZ. Ook organiseerde ze in 2018 het symposium Scheiding en het jonge kind. Van huis uit is Mariska gezinspedagoog en is daarna verder opgeleid in het doen van onderzoek. Het thema in haar werk is gezinsrelaties. “Wat gebeurt er en wat moet je doen als die relaties onder druk komen te staan?”

Zo heeft ze onderzoek gedaan naar internationale adoptie; de relaties met biologische ouders worden verbroken en tegelijkertijd ontstaan er nieuwe met de adoptieouders. Ook het promotieonderzoek van Mariska draaide om gezinsrelaties; hoe kun je met een video-interventie de moeder-kindrelatie versterken, ook wanneer moeder zelf een verstoorde gehechtheidsrepresentatie heeft? Kun je zo de vicieuze cirkel van onveilige gehechtheid doorbreken?

Interventies bij scheiden

Bij TNO trekt Mariska de kennislijn over weerbare jeugd en ouderschap. Hoe kun je kinderen ondersteunen bij ingrijpende gebeurtenissen en wat is er nodig aan ondersteuning voor ouders? Scheiding is daarbinnen inmiddels 15 jaar een belangrijk thema. In dat kader heeft Mariska in samenwerking met vertegenwoordigers uit onderwijs, praktijk, onderzoek, gezinnen en beleid de preventieve programma’s Stoere Schildpadden en Dappere Dino’s ontwikkeld, onderbouwd en onderzocht (naar de website).

Meer recentelijk heeft ze daaraan de ScheidingsATLAS toegevoegd. Hoe kun je ouders voorbereiden op de complexe situatie die ontstaat na een scheiding? Wat betekent het voor de ouder zelf en de kinderen? Wat kun je als ouder doen in de communicatie en in de opvoeding van kinderen? Hoe geef je samen met je ex-partner opnieuw vorm aan het ouderschap?

“We weten steeds meer over de risico’s voor kinderen in geval van complexe ouderrelaties, zoals bij destructief conflict tussen ouders. Tegelijkertijd werkt een goede band van het kind met beide ouders juist beschermend. Uitdagingen voor het Leernetwerk kunnen bijvoorbeeld zitten in de vraag hoe je ervoor zorgt dat kinderen in geval van complexe ouderrelaties op een veilige manier contact houden met beide ouders. En hoe worden kansen voor welzijn, functioneren en ontwikkeling van betrokken kinderen versterkt? Of wat is ervoor nodig om constructief contact tussen ouders te bevorderen?”

Meer informatie en bijdragen

Heb je vragen voor Mariska en/ of zie je mogelijkheden aan het Leernetwerk bij te dragen? Neem contact met haar op: mariska.kleinvelderman@tno.nl