Sinds 2000 heeft Nederland succesvol gewerkt aan het terugdringen van sterfte en gezondheidsproblemen bij pasgeborenen. Hierdoor is ons aantal gevallen gedaald tot het gemiddelde van Europa. Helaas is deze daling sinds 2015 gestagneerd. Er is een nieuwe impuls nodig en dat kan bereikt worden door de leefstijl van zwangere vrouwen te verbeteren en de samenwerking binnen de geboortezorg en met de jeugdgezondheidszorg (JGZ) te versterken.
Wat is de GIZ-methodiek?
De GIZ (Gezamenlijk Inschatten van Zorgbehoeften) is een gespreksmethodiek die helpt om samen met (aanstaande) ouders de sterke kanten en zorgbehoeften van een gezin in kaart te brengen. De methodiek wordt al veel gebruikt in de jeugdgezondheidszorg (JGZ) en kraamzorg, maar nog niet in de verloskundige zorg. TNO werkt samen met Werkplaats SAMEN, inclusief GGD Hollands Midden (Hecht) en het LUMC, aangevuld met praktijkorganisaties uit de geboortezorg om de GIZ-methodiek geschikt te maken voor de verloskundige zorg. Dit helpt bij:
- Gezamenlijke besluitvorming
- Een gezondere leefstijl van (aanstaande) ouders
- Continuïteit van zorg
Ontwikkeling van de GIZ voor de verloskunde
In 2022 zijn we gestart met het verbeteren van de GIZ voor de verloskunde. We hebben behoeften en wensen verzameld van verloskundigen, ouders en andere betrokkenen zoals de JGZ en kraamzorg. Op basis hiervan hebben we een nieuwe versie van de GIZ ontwikkeld. Vervolgens hebben we feedback verzameld en verbeteringen doorgevoerd. In totaal hebben 11 verloskundigen, 8 (aanstaande) ouders, 5 kraamverzorgenden, 3 JGZ-professionals en 7 beleidsmakers meegedacht en bijgedragen aan dit proces.
Onderzoek naar GIZ voor de verloskunde
Op dit moment loopt een effectevaluatie van de GIZ in de verloskunde. Acht praktijken van LEO (36 verloskundigen), de coöperatie van verloskundigen in Leiden, en vijf praktijken in de regio Dordrecht (22 verloskundigen) nemen deel. Terwijl de regio Dordrecht net gestart is met de GIZ, is LEO al in januari begonnen. Verloskundigen hebben een training gevolgd voor de GIZ, geboden door het NCJ, gevolgd door een oefenperiode van ongeveer drie maanden en intervisie.
Uit een enquête onder verloskundigen die getraind zijn in het gebruik van GIZ blijkt dat zij de GIZ vooral gebruiken tijdens het intakegesprek (92%) en soms ook bij vervolgconsulten in het eerste trimester. Verloskundigen plannen extra tijd in voor het gebruik van GIZ, variërend van 5 tot 15 minuten, voor verschillende taken zoals gesprekken met ouders (83%), administratieve taken (58%), voorbereiding van gesprekken (33%) en het bespreken van casussen (8%). Hoewel dit meestal voldoende is, blijkt in 67% van de gevallen dat er meer tijd nodig is voor het gesprek met ouders wanneer GIZ wordt gebruikt.
De eerste ervaringen geven aan dat het gebruik van de GIZ leidt tot diepgaandere gesprekken en een bredere blik op leefstijl en sociale uitdagingen. Daarbij wordt ook besproken wat er juist goed gaat. Dit helpt zwangere vrouwen om beter te begrijpen wat normaal is en om problemen eerder te herkennen die extra aandacht nodig hebben.
Deze zomer ronden we de effectevaluatie af, waarbij we een vergelijking maken van verloskundige zorg met en zonder de GIZ. We onderzoeken hoe verloskundigen en zwangeren de GIZ ervaren, wat goed werkt en wat verbeterd kan worden. Daarnaast kijken we naar de bijdrage van de GIZ aan gezamenlijke besluitvorming, een gezondere leefstijl van (aanstaande) ouders, en de continuïteit van zorg. De eerste resultaten worden begin 2025 verwacht.
Meer weten over de GIZ?
Voor meer informatie kun je contact opnemen met Meinou Theunissen via e-mail op Meinou.Theunissen@tno.nl of telefonisch op +31 6 46966095.
